Γι΄ αυτά πολεμήσαμε...

Κι όσα σημειώνω τα σημειώνω γιατί δεν υποφέρνω να βλέπω το άδικο να πνίγει το δίκιο.

Για κείνο έμαθα γράμματα στα γεράματα

Και κάνω αυτό το γράψιμο το απελέκητο

Ότι δεν είχα τον τρόπο όντας παιδί να σπουδάξω:

Ήμουν φτωχός κι έκανα τον υπηρέτη

Και τιμάρευα άλογα, κι άλλες πλήθος δουλειές έκανα

Να βγάλω το πατρικό μου χρέος που μας χρέωσαν οι χαραμήδες
Και να ζήσω κι εγώ σε τούτη την κοινωνία
Όσο έχω τ΄ αμανέτι του Θεού στο σώμα μου.
Κι αφού ο Θεός θέλησε να κάμει νεκρανάσταση στην Πατρίδα μου

Να τη λευτερώσει από την τυραγνία των Τούρκων

Αξίωσε κι εμένα να δουλέψω κατά δύναμη

Λιγότερον από τον χειρότερο πατριώτη μου Έλληνα.

Γράφουν σοφοί άντρες πολλοί, γράφουν τυπογράφοι ντόπιοι και ξένοι διαβασμένοι για την Ελλάδα.

Ένα πράμα μόνο με παρακίνησε κι εμένα να γράψω:

Ότι τούτη την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί

Και σοφοί κι αμαθείς

Και πλούσιοι και φτωχοί

Και πολιτικοί και στρατιωτικοί

Και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι.

Όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομε να ζήσομεν εδώ.

Το λοιπόν δουλέψαμεν όλοι μαζί

Να τη φυλάμε κι όλοι μαζί

Και να μη λέγει ούτε ο δυνατός «εγώ», ούτε ο αδύνατος.

Ξέρετε πότε να λέγει ο καθείς «εγώ»;

Όταν αγωνιστεί μόνος του και φκιάσει ή χαλάσει, να λέγει «εγώ»

Όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκιάνουν, τότε να λένε «εμείς».
Είμαστε στο «εμείς» κι όχι στο «εγώ».
Και στο εξής να μάθομε όλοι μαζί.

Έγραψα γυμνή την αλήθεια

Να ιδούμε όλοι οι Έλληνες ν΄ αγωνίζονται για την πατρίδα τους

Για τη θρησκεία τους

Να ιδούνε και τα παιδιά μου και να λένε:

«Έχομε αγώνες πατρικούς, έχομε θυσίες»

Αν είναι αγώνες και θυσίες.

Και να μπαίνουν σε φιλοτιμία

Και να εργάζονται στο καλό της πατρίδας τους

Της θρησκείας τους

Και της κοινωνίας

Ότι θα είναι καλά δικά τους.»

Απομνημονεύματα Στρατηγού Μακρυγιάννη

Οι φωτογραφίες είναι από το προσωπικό μου αρχείο.